Yabancı Para Cinsi Üzerinden Ödeme Emri Düzenlenemeyeceğine İlişkin Yargıtay Hukuk Genel Kurulu’nun 22.05.2024 tarih 2023/957 E. ve 2024/281 K. Sayılı İlamı Üzerine Kısa Değerlendirme

Giriş

İcra ve İflas Hukuku, borç-alacak ilişkilerinde alacaklının haklarını koruma ve borçlunun adil bir şekilde bilgilendirilmesini sağlama amacı güder. Özellikle yabancı para cinsinden olan alacaklarda, Türk Lirası karşılığının doğru ve eksiksiz bir şekilde belirtilmesi, icra sürecinin hukuka uygunluğunu sağlamak açısından büyük önem taşır. Bu bağlamda, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 22.05.2024 tarihinde verdiği karar, icra takibinde bu hususun nasıl değerlendirilmesi gerektiği konusunda önemli bir içtihat niteliği taşımaktadır.

Davanın Özeti

Taraflar ve Davanın Konusu

Müşteki şirket, karşı taraf şirket aleyhine gerçekleştirdiği kambiyo senetlerine özgü haciz yoluyla icra takibinde, takip talebinde 40.328,77 EURO tutarındaki yabancı para alacağının Türk Lirası (TL) karşılığını belirterek başvuruda bulunmuştur. Ancak, ödeme emrinde aynı yabancı para alacağının TL karşılığı gösterilmemiştir. Borçlu taraf, bu eksikliğin kamu düzenine aykırı olduğunu ve ödeme emrinin iptal edilmesi gerektiğini ileri sürerek şikâyetçi olmuştur.

Mahkeme Süreci ve Kararları

1. İlk Derece Mahkemesi: Borçlular vekili tarafından sunulan şikâyet, ödeme emrinde TL karşılığının belirtilmediği gerekçesiyle reddedilmiştir. Mahkeme, bu eksikliğin icra takibinin iptalini gerektirecek nitelikte olmadığını belirtmiştir.

2. Bölge Adliye Mahkemesi: İlk derece kararını kısmen kabul eden ve reddetmeye devam eden Bölge Adliye Mahkemesi, eksikliğin teknik bir hata olduğunu ve bu hatanın icra takibini geçersiz kılmayacağını savunmuştur.

3. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu: Bölge Adliye Mahkemesinin kararına karşı yapılan temyiz incelemesinde, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, ödeme emrinde TL karşılığının gösterilmemesinin kamu düzenine aykırı olduğunu ve bu nedenle icra takibinin iptal edilmesi gerektiğine hükmetmiştir.

Hukuki Değerlendirme

İcra ve İflas Kanunu’nda Yabancı Para Alacakları

İcra ve İflas Kanunu’nun (İİK) 58. maddesi, icra takibinin başlatılabilmesi için alacağın net bir şekilde belirlenmesini zorunlu kılmaktadır. Yabancı para alacaklarının Türk Lirası karşılığının belirtilmesi, alacaklının ve borçlunun yükümlülüklerini netleştirmesi açısından esastır. Kanunun 58/3. fıkrası, yabancı para alacaklarının TL karşılığının belirtilmesini zorunlu kılarak, kamu düzenini koruma amacı gütmektedir.

Kamu Düzeni ve İcra Takibi

Kamu düzeni, hukuk sisteminin temel taşlarından biridir ve toplumun huzurunu, adaletini koruma işlevi görür. İcra takibinde, ödeme emrinin yasal gerekliliklere uygun olarak düzenlenmesi, hem alacaklının hem de borçlunun haklarının korunmasını sağlar. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu, ödeme emrinde TL karşılığının belirtilmemesinin kamu düzenini ihlal ettiğini ve bu nedenle takibin iptal edilmesi gerektiğini belirtmiştir.

Mahkeme İçtihadı ve Önceki Kararlar

Hukuk Genel Kurulunun 12.05.1999 tarihli ve 1999/12-271 Esas, 1999/301 Karar sayılı kararı da benzer bir hususu ele almış ve ödeme emrinde TL karşılığının belirtilmemesinin kamu düzeni ile ilgili olduğunu belirterek, takibin iptalini savunmuştur. Bu karar, mevcut davada da referans alınarak, ödeme emrinde gerekli bilginin eksikliği nedeniyle icra takibinin iptaline hükmedilmiştir.

Kararın Hukuki Sonuçları ve Uygulamadaki Etkileri

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun bu kararı, icra takibinde yabancı para alacaklarının TL karşılığının eksiksiz olarak belirtilmesinin zorunluluğunu netleştirmiştir. Bu durum, alacaklıların icra takibi başlatırken dikkat etmeleri gereken önemli bir husus olarak öne çıkmaktadır. Ödeme emrinde gerekli bilgilerin eksikliği, kamu düzeni ihlali olarak değerlendirilerek, takibin iptaline yol açabilir. Bu nedenle, alacaklıların ve icra memurlarının, ödeme emirlerini düzenlerken yasal gerekliliklere titizlikle uymaları gerekmektedir.

Görüşler ve Kararın Tartışılması

Karar sürecinde, Bölge Adliye Mahkemesi'nin direnişine rağmen, Hukuk Genel Kurulu kararı kesinleşmiş ve uygulanması yönünde emredilmiştir. Bölge Adliye Mahkemesi, alacaklının takip talebinde TL karşılığını gösterirken ödeme emrinde göstermemesinin kamu düzeniyle ilgisi olmadığını ve bu nedenle kararın bozulmasının hukuki güven ilkesine aykırı olduğunu savunmuştur. Ancak, Genel Kurul bu görüşü benimsemeyerek, ödeme emrinde eksikliğin kamu düzeni ihlali oluşturduğunu ve icra takibinin iptal edilmesi gerektiğini hükmetmiştir.

Sonuç

Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun verdiği bu karar, icra takibinde yabancı para alacaklarının TL karşılığının belirtilmesinin önemini vurgulamaktadır. Alacaklıların, icra sürecinde yasal gerekliliklere uygun hareket etmeleri, hem kendi haklarını korumaları hem de borçluların adil bir şekilde bilgilendirilmesi açısından elzemdir. Bu karar, icra hukuku uygulayıcıları için bir kılavuz niteliği taşıyarak, gelecekte benzer uyuşmazlıklarda referans alınacaktır. İcra takibinin her aşamasında hukuki gerekliliklere uyulması, kamu düzeninin korunması ve hukukun üstünlüğünün sağlanması açısından kritik bir rol oynamaktadır.

Kararın tam metnine aşağıdaki bağlantıdan ulaşabilirsiniz:

YHGK 2023 957 E 2024 281 K.pdf

Download PDF • 117KB

Kaynaklar

1. İcra ve İflas Kanunu (İİK)

2. Yargıtay Hukuk Genel Kurulu Kararları

3. Postacıoğlu, İlhan E. İcra Hukuku Esasları, İstanbul, 2010.

4. Kuru, Baki. İcra ve İflas Hukuku El Kitabı, Ankara, 2013.

5. Aşık, İbrahim ve Diğerleri. İcra ve İflas Hukuku, Ankara, 2022.

6. Atalı, Murat ve Diğerleri. İcra ve İflas Hukukunda Şikâyet, Ankara, 2022.

---

Bu bilgi notu, Yargıtay Hukuk Genel Kurulu'nun 22.05.2024 tarihli kararını ve bu kararın icra takibi süreçlerine etkilerini detaylı bir şekilde ele alarak, hukuki uygulayıcılara ve ilgili taraflara yol gösterici olmayı amaçlamaktadır.